Stoppen met roken is voor mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) een enorme uitdaging. Dit was voor onze Calidus collega’s de aanleiding om speciaal voor deze doelgroep een rookstopmethodiek te ontwikkelen: de (S)Topper! methode. En met veel succes!
Maatwerk is de kern, met ondersteuning die past bij de manier van denken van de cliënt. Het gewenste resultaat is dat iemand blijvend wil stoppen met roken. “Elke deelnemer is een Topper die we hopen te coachen naar een Stopper!”
LVB en roken
Onderzoek heeft aangetoond dat er ieder half uur iemand overlijdt aan de gevolgen van roken. Bijna 20% van de gehele Nederlandse bevolking rookt, maar dit percentage valt bij mensen met een licht verstandelijke beperking drie keer zo hoog uit tot wel 60%. Terwijl juist de LVB doelgroep extra baat kan hebben bij een rookvrij leven. Tabak heeft onder andere effect op de werking van bepaalde medicatie en kan het verloop van psychologische stoornissen negatief beïnvloeden. Naast schade voor de gezondheid heeft roken natuurlijk ook financiële impact, het kost veel geld. Nu is budgetteren iets wat ook vaak net iets minder makkelijk is voor mensen met een LVB. Kortom: genoeg reden om hier extra aandacht aan te besteden.
Waarom bestaande methodes niet werken
Er zijn veel verschillende stopmethodes voor mensen die roken, dus waarom blijft het percentage van rokers dan toch zo hoog bij de LVB doelgroep? Verslavingsdeskundige LVB Claudia Kaagman en trainer LVB Rieneke Geerlings gingen op onderzoek uit. Hun analyse van bestaande hulpmiddelen, methodes en voorlichtingsmaterialen liet al snel zien dat deze simpelweg niet aansloten bij mensen met een licht verstandelijke beperking. “Vaak is de materie te ingewikkeld, komt de tekst uit een folder niet goed binnen of is de werking van een nicotinepleister moeilijk te begrijpen.” legt Claudia uit. Daarom ontwikkelde zij samen een nieuwe benadering, de (S)Top methode, waarbij mensen met een LVB wél passende ondersteuning krijgen bij het stoppen met roken.
Van Topper naar Stopper
"Helaas is het een feit dat stoppen met roken voor mensen met een licht verstandelijke beperking een stuk lastiger is dan voor andere mensen. Dit heeft onder andere te maken met de werking van het brein.” legt Rieneke uit. “Daarom is (S)Topper! veel meer aangesloten op de LVB gedachtegang en manier van leren.” Zo zijn er veel visuele hulpmiddelen en wordt er gewerkt met de kracht van herhaling, kleine beloningen en een gezellige sfeer. De nieuwe benadering omvat een sterke begeleidingsmethodiek waarbij de cliënten stap voor stap geholpen worden, zodat ze op hun eigen tempo een nieuwe gewoonte kunnen aanleren en zo blijvend kunnen stoppen met roken. Er niet alleen voor staan en samen de kracht vinden om door te gaan, dat is wat (S)Topper! zo impactvol maakt.
De CO-meter
Een voorbeeld van zo’n visueel hulpmiddel is de koolstofmonoxidemeter. Dat is een apparaat waarmee je koolmonoxide in het lichaam door roken kunt meten. De CO-meter die ze bij (S)Topper! gebruiken geeft de uitslag niet alleen met cijfers maar ook met kleuren en geluiden aan. “Ik heb daar één keer flink boven geblazen, tot het maximale hoe ver de meter ging, qua rode gebied. Dat is echt wel slecht. En dat maakte wel dusdanig indruk dat je wel even schrikt,” vertelt cliënt Niels. “En ik heb hem ook een keer zo laag gehad dat hij gewoon op het niveau stond van een niet-roker. Dat was dan ook weer een hele grote motivatie waar je ook wel op terug kon kijken van: dat heb ik wel gedaan!” Dat is waar de (S)Topper! Methode op inspeelt, laten zien dat je het wél kunt en de cliënt helpen daar steeds meer vertrouwen in te krijgen. “De belangrijkste les in (S)Topper! is dat de deelnemers goed beseffen dat een terugval niet raar is maar er gewoon bij hoort; zolang je maar niet opgeeft! Dat is wel echt de kern.”
(S)Topper! coach worden
Rekening houden met de manier van denken van mensen met een licht verstandelijke beperking maakt hét verschil, zo laat Claudia en Rieneke hun methode zien. Hun grote successen zijn niet onopgemerkt gebleven, zo raadt ook het Trimbos Instituut de (S)Topper! methode inmiddels aan op hun website. Voor zorgmedewerkers met interesse is er ook een (S)Topper! coach training van één dag opgezet. Met de kennis en vaardigheden die je in deze cursus opdoet weet je precies welke ondersteuning mensen met een LVB nodig hebben. Meer informatie over deze cursus en andere unieke scholingen vind je bij onze opleidingen. Word ook (S)Topper! Coach en maak het verschil!